Adəmin zürriyyətinin etirafı

    17.09.2018
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ «لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ وَنَفَخَ فِيهِ الرُّوحَ عَطَسَ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَحَمِدَ اللَّهَ بِإِذْنِهِ فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ يَرْحَمُكَ اللَّهُ يَا آدَمُ اذْهَبْ إِلَى أُولَئِكَ الْمَلاَئِكَةِ إِلَى مَلإٍ مِنْهُمْ جُلُوسٍ فَقُلِ السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ. قَالُوا وَعَلَيْكَ السَّلاَمُ وَرَحْمَةُ اللَّهِ. ثُمَّ رَجَعَ إِلَى رَبِّهِ فَقَالَ إِنَّ هَذِهِ تَحِيَّتُكَ وَتَحِيَّةُ بَنِيكَ بَيْنَهُمْ. فَقَالَ اللَّهُ لَهُ وَيَدَاهُ مَقْبُوضَتَانِ اخْتَرْ أَيَّهُمَا شِئْتَ قَالَ اخْتَرْتُ يَمِينَ رَبِّى وَكِلْتَا يَدَىْ رَبِّى يَمِينٌ مُبَارَكَةٌ. ثُمَّ بَسَطَهَا فَإِذَا فِيهَا آدَمُ وَذُرِّيَّتُهُ فَقَالَ أَىْ رَبِّ مَا هَؤُلاَءِ فَقَالَ هَؤُلاَءِ ذُرِّيَّتُكَ فَإِذَا كُلُّ إِنْسَانٍ مَكْتُوبٌ عُمْرُهُ بَيْنَ عَيْنَيْهِ فَإِذَا فِيهِمْ رَجُلٌ أَضْوَؤُهُمْ أَوْ مِنْ أَضْوَئِهِمْ. قَالَ يَا رَبِّ مَنْ هَذَا قَالَ هَذَا ابْنُكَ دَاوُدُ قَدْ كَتَبْتُ لَهُ عُمْرَ أَرْبَعِينَ سَنَةً. قَالَ يَا رَبِّ زِدْهُ فِى عُمْرِهِ. قَالَ ذَاكَ الَّذِى كَتَبْتُ لَهُ. قَالَ أَىْ رَبِّ فَإِنِّى قَدْ جَعَلْتُ لَهُ مِنْ عُمْرِى سِتِّينَ سَنَةً قَالَ أَنْتَ وَذَاكَ. قَالَ ثُمَّ أُسْكِنَ الْجَنَّةَ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ أُهْبِطَ مِنْهَا فَكَانَ آدَمُ يَعُدُّ لِنَفْسِهِ. قَالَ فَأَتَاهُ مَلَكُ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُ آدَمُ قَدْ عَجِلْتَ قَدْ كُتِبَ لِى أَلْفُ سَنَةٍ. قَالَ بَلَى وَلَكِنَّكَ جَعَلْتَ لاِبْنِكَ دَاوُدَ سِتِّينَ سَنَةً فَجَحَدَ فَجَحَدَتْ ذُرِّيَّتُهُ وَنَسِىَ فَنَسِيَتْ ذُرِّيَّتُهُ. قَالَ فَمِنْ يَوْمِئِذٍ أُمِرَ بِالْكِتَابِ وَالشُّهُودِ»

 
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Allah Adəmi yaratdığı[1] və ona ruh üfürdüyü zaman Adəm asqırdı və “əlhəmdulilləh” deyərək, Allahın iznilə Allaha həmd etdi. Rəbbi ona dedi: “Yarhəmuk-Allahu (Allah sənə rəhm etsin), ey Adəm! O oturan mələklərin yanına get və “əs-Sələmu aleykum” (sizə Allahın salamı olsun) de!” O bunu etdikdə mələklər də: “Və aleykəs-Sələm və rahmətullah! (sənə də salam olsun və Allahın rəhməti yetiş­sin)”- deyə cavab verdilər. Sonra Adəm Rəbbi­­nin yanına qayıtdı. Rəbbi ona dedi: “Bu sənin və zürriyyətinin ara­sın­da olan salam­dır”. Allahın iki Əli yumulu olduğu halda ona dedi: “İkisin­dən hər hansını istəyirsən seç!” Adəm dedi: “Rəbbimin sağ Əlini seçdim, Rəbbimin hər iki Əli də sağ və mübarəkdir”. Sonra Allah Əlini açdı, bu zaman orada Adəm və onun zürriyyəti vardı. Adəm dedi: “Ey Rəbb, bun­lar nədir?” Allah dedi: “Bunlar sənin zürriy­yə­tin­dir”. Adəm hər insa­nın gözlərinin arasında ömrünün yazıl­dığını və onların (insanların) ara­sın­da bir adamın ən çox işıq saç­dığını gördü. Adəm dedi: “Ey Rəbb, bu kimdir?” Allah dedi: “Bu, oğlun Davuddur. Onun üçün qırx il ömür yaz­dım”. Adəm dedi: “Ey Rəbb, onun ömrünü artır!” Allah dedi: “Onun üçün yazdığım bu qədərdir!” Adəm dedi: “Ey Rəbb, ömrümdən ona altmış il ver!” Allah dedi: “Dilədiyini etdim!” Sonra Allah Adəmi istədiyi qədər Cən­nətdə yerləşdirdi və sonra oradan endirdi. Adəm öm­rünü hesablayırdı. Ölüm mələyi onun yanına gəldi. Adəm ona dedi: “Tələsmisən, mənə min il ömür yazılmışdır”. Ölüm mələyi dedi: “Bəli, lakin sən ömrünün altmış ilini oğlun Davuda vermiş­din”. Adəm inkar etdi, zürriyyəti də inkar etdi. Adəm unut­du, zürriyyəti də unutdu”. Allah Elçisi salləllahu aleyhi və səlləm dedi: “O gün­­dən etibarən (razılaşmaların) yazılması və şahid tutulması əmr edil­di”.[2]

 
[1] Bəzi rəvayətlərdə deyilir: “Allah Adəmi öz surətində yaratdı, onun boyu altmış dirsək idi”. Hafiz ibn Məndəh (Allah ona rəhm etsin) bu haqda deyir: "Təfsir əhli bu hədisin (yəni (Allah Adəmi öz surətində yaratmışdır) hədisinin) mənasında ixtilaf etmiş və bir neçə söz demişlər. Bu sözlərin ən yaxşısı budur ki, Uca Allah Adəmi (ona salam olsun) öz surətində yaratmışdır. Yəni ki, onu ilk olaraq körpə, sonra uşaq, sonra cavan, sonra yaşlı, sonra da qoca olaraq yaratmamışdır. Bu da Peyğəmbərdən - sallallahu aleyhi və səlləm - sabit olan isnadla gələn ən səhih rəvayətdir”. (İbn Məndəh “Kitəbut-Təuhid” (1/ 222).  Dəlil isə həmin hədisin özüdür: “Allah Adəmi öz surətində yaratdı, onun boyu altmış dirsək idi”. (əl-Buxari, 6227).
Bu mənanın əksi barəsində, yəni (Allah onu Öz surətində, yəni Allahın Öz surətində yaratmışdır) mənasına dair iddia olunan icma isə sabit deyildir. Necə ki, Şeyxul-İslam ibn Teymiyyənin (Allah ona rəhm etsin) özü "Məcmu fətəvada" 5/71 buna işarə etmişdir.
[2] ət-Tirmizi, 3368, 3694. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.