Özünüzü təlükəyə atmayın - əl-Bəqərə surəsi 195 - ci ayə
“Malınızdan Allah yolunda xərcləyin və öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın. Yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah yaxşılıq edənləri sevir”
عَنْ أَسْلَمَ أَبِى عِمْرَانَ التُّجِيبِىِّ قَالَ كُنَّا بِمَدِينَةِ الرُّومِ فَأَخْرَجُوا إِلَيْنَا صَفًّا عَظِيمًا مِنَ الرُّومِ فَخَرَجَ إِلَيْهِمْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ مِثْلُهُمْ أَوْ أَكْثَرُ وَعَلَى أَهْلِ مِصْرَ عُقْبَةُ بْنُ عَامِرٍ وَعَلَى الْجَمَاعَةِ فَضَالَةُ بْنُ عُبَيْدٍ فَحَمَلَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ عَلَى صَفِّ الرُّومِ حَتَّى دَخَلَ فِيهِمْ فَصَاحَ النَّاسُ وَقَالُوا سُبْحَانَ اللَّهِ يُلْقِى بِيَدَيْهِ إِلَى التَّهْلُكَةِ فَقَامَ أَبُو أَيُّوبَ الأَنْصَارِىُّ فَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّكُمْ تَتَأَوَّلُونَ هَذِهِ الآيَةَ هَذَا التَّأْوِيلَ وَإِنَّمَا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ فِينَا مَعْشَرَ الأَنْصَارِ لَمَّا أَعَزَّ اللَّهُ الإِسْلاَمَ وَكَثُرَ نَاصِرُوهُ فَقَالَ بَعْضُنَا لِبَعْضٍ سِرًّا دُونَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- إِنَّ أَمْوَالَنَا قَدْ ضَاعَتْ وَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَعَزَّ الإِسْلاَمَ وَكَثُرَ نَاصِرُوهُ فَلَوْ أَقَمْنَا فِى أَمْوَالِنَا فَأَصْلَحْنَا مَا ضَاعَ مِنْهَا. فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى نَبِيِّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَرُدُّ عَلَيْنَا مَا قُلْنَا {وَأَنْفِقُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَلاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ} فَكَانَتِ التَّهْلُكَةُ الإِقَامَةَ عَلَى الأَمْوَالِ وَإِصْلاَحَهَا وَتَرَكْنَا الْغَزْوَ فَمَا زَالَ أَبُو أَيُّوبَ شَاخِصًا فِى سَبِيلِ اللَّهِ حَتَّى دُفِنَ بِأَرْضِ الرُّومِ.
Rəvayət edilir ki, Əsləm Əbu İmran ət-Tuciybi demişdir: “Biz Rumda olarkən rumlular bizə qarşı böyük bir qoşun çıxardılar. Biz müsəlmanların sayı isə onlar qədər və ya onlardan da bir az artıq idi. Misirdən olan camaata Uqbə ibn Amir, digər camaata isə Fədalə ibn Ubeyd başçılıq edirdi. Bu vaxt müsəlmanlardan biri rumluların üzərinə hücum edib özünü qoşunun içərisinə atdı. Müsəlmanlar isə qışqırıb dedi: “Subhan-Allah! O öz əli ilə özünü təhlükəyə atdı!” Bunu eşidən Əbu Əyyub əl-Ənsari (Allah ondan razı olsun) qalxıb dedi: “Ey insanlar! Siz bu ayəni beləmi izah edirsiniz? Halbuki, bu ayə biz ənsarlara aid nazil olmuşdur. Uca Allah İslam dinini izzətləndirən və bu dinin köməkçiləri çoxalan zaman, biz Peyğəmbərdən – salləllahu aleyhi və səlləm - gizlin bir-birimizə dedik: “Doğrudan da var-dövlətimiz azalıb. Artıq Uca Allah İslam dinini izzətləndirib və bu dinin köməkçiləri də çoxalıb. Odur ki, var-dövlətimizi xərcləməyib saxlasaq və əskilmiş olanı bərpa etsək yaxşı olar”. Bu vaxt Uca Allah bizə cavab olaraq Öz Peyğəmbərinə - səllallahu aleyhi və səlləm - bu ayəni nazil etdi: “Malınızdan Allah yolunda xərcləyin və öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın. Yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah yaxşılıq edənləri sevir”. (əl-Bəqərə, 195). Təhlükə isə var-dövləti xərcləməyib saxlamaqda, əskilmiş olanı bərpa eməkdə və Allah yolunda olan cihadı tərk etməkdə idi. Əbu Əyyub əl-Ənsari (Allah ondan razı olsun) isə Rum torpağında dəfn olunana qədər Allah yolunda canı və malı ilə əzmkarlıq göstərdi”.
ət-Tirmizi, 2972, 3236; İbn Hibban, 4711; ət-Tayəlisi, 600; əl-Hakim, 2434. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
عَنْ أَسْلَمَ أَبِى عِمْرَانَ قَالَ : غَزَوْنَا مِنَ الْمَدِينَةِ نُرِيدُ الْقُسْطَنْطِينِيَّةَ وَعَلَى الْجَمَاعَةِ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ خَالِدِ بْنِ الْوَلِيدِ وَالرُّومُ مُلْصِقُو ظُهُورِهِمْ بِحَائِطِ الْمَدِينَةِ فَحَمَلَ رَجُلٌ عَلَى الْعَدُوِّ فَقَالَ النَّاسُ : مَهْ مَهْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ يُلْقِى بِيَدَيْهِ إِلَى التَّهْلُكَةِ. فَقَالَ أَبُو أَيُّوبَ : إِنَّمَا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ فِينَا مَعْشَرَ الأَنْصَارِ لَمَّا نَصَرَ اللَّهُ نَبِيَّهُ وَأَظْهَرَ الإِسْلاَمَ قُلْنَا : هَلُمَّ نُقِيمُ فِى أَمْوَالِنَا وَنُصْلِحُهَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى {وَأَنْفِقُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَلاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ} فَالإِلْقَاءُ بِالأَيْدِى إِلَى التَّهْلُكَةِ أَنْ نُقِيمَ فِى أَمْوَالِنَا وَنُصْلِحَهَا وَنَدَعَ الْجِهَادَ. قَالَ أَبُو عِمْرَانَ : فَلَمْ يَزَلْ أَبُو أَيُّوبَ يُجَاهِدُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ حَتَّى دُفِنَ بِالْقُسْطَنْطِينِيَّةِ.
Rəvayət edilir ki, Əsləm Əbu İmran demişdir: “Biz Mədinədən Konstantinopola yürüşə çıxdıq. Qoşunun əmiri Abdur-Rahmən ibn Xalid ibn Valid (Allah ondan razı olsun) idi. Rumlular kürəklərini şəhərin divarına söykəmişdilər. Bu zaman bir kişi düşmənin üzərinə atıldı və insanlar dedilər: “Boş buraxın, boş buraxın! Lə iləhə illəllah! Özünü öz əli ilə təhlükəyə atır!” Bu sözləri eşidən Əbu Əyyub (Allah ondan razı olsun) dedi: “Bu ayə biz ənsarlar barəsində nazil olmuşdur. O vaxt ki, Allah öz Peyğəmbərinə kömək etdi və İslamı izzətləndirdi, biz dedik: “Gəlin malımızın üzərində durub onu qoruyaq!” Uca Allah bu ayəni nazil etdi: “Malınızdan Allah yolunda xərcləyin və öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın”. (əl-Bəqərə, 195). Özünü öz əlinlə təhlükəyə atmaq, malımızın üzərində durub onu qorumağımız və Allah yolunda döyüşü tərk etməyimizdir”. Əbu İmran deyir ki, Əbu Əyyub (Allah ondan razı olsun) Allah yolunda döyüşməyi axıra qədər tərk etmədi və sonda Konstantinopolda dəfn olundu”.
Əbu Davud, 2512, 2514. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
عن أبي جبيرة قال : كانت الأنصار يتصدقون ويطعمون ما شاء الله فأصابتهم سنة فأمسكوا فأنزل الله تعالى {وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}.
Rəvayət edilir ki, Əbu Cubeyra demişdir: “Ənsarlar Allah yolunda çoxlu sədəqə verirdilər. Onlara qıtlıq üz verdikdə isə var - dövlətlərini xərcləməyib saxladılar və Uca Allah da bu ayəni nazil etdi: “Malınızdan Allah yolunda xərcləyin və öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın. Yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah yaxşılıq edənləri sevir”. (əl-Bəqərə, 195)”.
ət-Tabərani “Mucəmul-Əvsat” 5671; İbn Qani “Mucəmus-Sahabə” 474; Əbu Nueym əl-Əsbəhani “Məarifətus-Sahabə” 3453; İbn Əbu Asim “Cihad” 87. Şeyx Muqbil səhih olduğunu bildirmişdir.
عن النعمان بن بشير في قول الله عز و جل {وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ} قال كان الرجل يذنب الذنب فيقول لا يغفر لي فأنزل الله عز و جل {وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}
Numən ibn Bəşir (Allah ondan razı olsun) Uca Allahın bu sözü: “Öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın”- haqqında demişdir: “Müsəlmanlardan biri günah edib belə deyərdi: “Allah məni bağışlamayacaq!” Uca Allah da bu ayəni nazil etdi: “…Öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın. Yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah yaxşılıq edənləri sevir”. (əl-Bəqərə, 195)”.
ət-Tabərani “Mucəmul-Əvsat” 5672; əl-Vahidi “Əsbabun-Nuzul” səh. 34-35; əl-Beyhəqi “Sunənul-Kubra” 9/ 45. Şeyx Muqbil səhih olduğunu bildirmişdir.