عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ: لَقِيتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ فَقُلْتُ: أَخْبِرْنِي عَنْ صِفَةِ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ فِي التَّوْرَاةِ، قَالَ: فَقَالَ: أَجَلْ وَاللَّهِ، إِنَّهُ لَمَوْصُوفٌ فِي التَّوْرَاةِ بِبَعْضِ صِفَتِهِ فِي الْقُرْآنِ: {يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا}، وَحِرْزًا لِلأُمِّيِّينَ، أَنْتَ عَبْدِي وَرَسُولِي، سَمَّيْتُكَ الْمُتَوَكِّلَ، لَيْسَ بِفَظٍّ وَلاَ غَلِيظٍ، وَلاَ صَخَّابٍ فِي الأَسْوَاقِ، وَلاَ يَدْفَعُ بِالسَّيِّئَةِ السَّيِّئَةَ، وَلَكِنْ يَعْفُو وَيَغْفِرُ، وَلَنْ يَقْبِضَهُ اللَّهُ تَعَالَى حَتَّى يُقِيمَ بِهِ الْمِلَّةَ الْعَوْجَاءَ، بِأَنْ يَقُولُوا: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ، وَيَفْتَحُ بِهَا أَعْيُنًا عُمْيًا، وَآذَانًا صُمًّا، وَقُلُوبًا غُلْفًا.
Ata ibn Yəsar demişdir: “(Bir dəfə) mən Abdullah ibn Amr ibn əl-As ilə rastlaşdım və (ona): “Mənə Rəsulullahın - salləllahu aleyhi və səlləm - Tövratda olan vəsfi barədə xəbər ver”- dedim. O, dedi: “Bəli, vallahi ki, onun Quranda vəsf edilən (bəzi) sifətləri Tövratda da vəsf edilmişdir: “Ey Peyğəmbər! Həqiqətən, Biz səni şahid, müjdəçi və xəbərdar edən olaraq göndərdik” (əl-Əhzab, 45)[1] Həmçinin, səni ümmiləri[2] qoruyan olaraq (göndərdik). Sən Mənim qulum və rəsulumsan. Mən sənə Mütəvəkkil (təvəkkül edən) adını verdim. O (Peyğəmbər) nə kobud, nə daş qəlbli, nə də bazarda qışqır-bağır salan[3] birisidir; pisliyi pisliklə dəf etməz. Əksinə, əfv edər və bağışlayar. Uca Allah onun vasitəsilə əyri yolda olan milləti düzəltməyincə[4] – onlar “Lə ilahə illəllah” deməyincə,[5] Uca Allah onu Öz yanına aparmaz; həm də bu tövhid kəlməsi sayəsində kor gözləri, kar qulaqları və bağlı qəlbləri açar”.[6]
[1] Bu ayədə “şahid, müjdəçi və xəbərdar edən” deyildikdə, Peyğəmbərin ﷺ Allahın vəhdaniyyətinə və insanların əməllərinə şahid olması, habelə, insanları tövhidə dəvət edib, Cənnətlə müjdələməsi və bir də onları şirkdən çəkindirib Cəhənnəmlə qorxutması nəzərdə tutulur.
[2] Ümmi - yazıb-oxumağı bacarmayan ərəblər qəsd edilir.
[3] Uca Allah bu cür qışqırmağı pisləyib buyurur:
“Yerişində həddi gözlə, danışanda səsini alçalt. Çünki ən çirkin səs uzunqulaq səsidir” (Loğman, 19).
[4] Bu hədisdən aydın olur ki, azmış insanların doğru yola gəlməsinə, habelə, kor gözlərin, kar qulaqların və bağlı qəlblərin açılmasına səbəb olmaq üçün adam nə kobud, nə daş qəlbli olmalı, pisliyi pisliklə dəf etməməli, əksinə, əfv etməyi və bağışlamağı bacarmalı, ələlxüsus da onları ilk əvvəl “Lə ilahə illəllah” kəlməsinə dəvət etməlidir.
[5] Burada təkcə bu kəlməni tələffüz etmək yox, tələffüz etməklə yanaşı, həm də mənasını dərk etmək nəzərdə tutulur. Hədislərin birində Peyğəmbər ﷺ demişdir: “Lə iləhə illəllah” deyən və
qəlbən bunu təsdiqləyərək ölən hər bir bəndə mütləq Cənnətə girəcəkdir” (Muslim, 273).
[6] əl-Buxari, 1981, 2125, 4838; “Ədəbul-Mufrad” 246.