Namazın şərtləri hansılardır?
Sual:
Salam.namaz qilan insan hansi wertlere emel etmelidi?
Cavab:
Aleykum salam. Namazın 9 şərti var:
- İslamda olmaq. Uca Allah buyurur: "İslamdan başqa bir din axtaran şəxsdən, o din heç vaxt qəbul olunmaz və o, axirətdə ziyana uğrayanlardan olar". (Ali İmran, 85).
- Ağıl sahibi olmaq. Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: "Üç insandan qələm qaldırılmışdır; yatandan oyanana, dəlidən ağıllanana, uşaqdan həddi buluğa çatana qədər". (Əbu Davud, 4401; İbn Məcəh, 2041).
- Həddi büluğa çatmaq. Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) demişdir: "Övladlarınız yeddi yaşda ikən namazı əmr edin, on yaşa çatdıqda isə (əgər namaz qılmazlarsa) vurun (yüngülcə, üzə vurmaq olmaz), yataqlarını da ayırın!" (İmam Əhməd "Musnəd", 3/201; Əbu Davud, 494; ət-Tirmizi, 407).
- Dəstamazlı olmaq. Uca Allah buyurur: "Ey iman gətirənlər! Namaza durarkən üzünüzü və dirsəklərə qədər əllərinizi yuyun, başınıza məsh çəkin və topuqlara qədər ayaqlarınızı yuyun!" (əl-Maidə, 6). Əbu Hureyrə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə dedi: "Sizdən birinizin dəstəmazı pozulduqda dəstəmaz almayınca Allah onun (dəstəmazsız qıldığı) namazını qəbul etməz". (əl-Buxari, 6954; Muslim, 536).
- Üç yerdən (paltardan, bədəndən, olduğun məkandan) nəcasəti aradan qaldırmaq. Uca Allah buyurur: "Geyimini təmiz saxla!" (əl-Muddəsir, 4); "Biz İbrahimə və İsmailə: "Evimi təvaf edənlər, etikafa girənlər, rüku və səcdə edənlər üçün təmizləyin!" - dedik". (əl-Bəqərə, 125). Yalnız bilərəkdən paltarı, ya bədəni, yaxud da namaz qılınan yeri nəcasətdən (murdarlıqdan) təmizləmədən qılınan namaz batildir. ("əş-Şərhul-Mumti alə Zadul-Mustaqnəi" kitabı, 2/229). Səhvən və ya unutqanlıqdan belə halda qılınan namaz batil olmur.
- Övrət yerinin örtülməsi. Uca Allah buyurur: "Ey Adəm oğulları! Hər bir ibadət vaxtı gözəl libaslarınızı geyinin...". (əl-Ə’raf, 31).
- Vaxtın daxil olması. Peyğəmbər (Allahın ona və ailəsinə salavatı və salamı olsun) demişdir: "Cəbrayılın (Allahın ona salamı olsun) mənə ilk və son vaxtda imamlıq etdi sonra isə dedi: "Ey Məhəmməd! Namaz bu iki vaxt arasındadır". (İmam Əhməd "Musnəd", 3/330; ən-Nəsai,1/91; ət-Tirmizi, 150). Uca Allah buyurur: "...Çünki namaz möminlərə müəyyən olunmuş vaxtlarda vacib edilmişdir". (ən-Nisa, 103). Əbu Amr əş-Şeybani (Sə'd ibn İyəs), Abdullah ibn Məsudun (radıyəllahu anhu) evini göstərib dedi: "Bu evin sahibi bizə dedi ki, mən Peyğəmbərdən (salləllahu aleyhi və səlləm) hansı əməlin Allah yanında daha sevimli olduğunu soruşdum. O belə dedi: "Vaxtında qılınan namaz...". (Səhih əl-Buxari, 527; Səhih Muslim, 250). Səhvən və ya bilərəkdən vaxtından tez qılınan namaz batildir. ("əş-Şərhu-l-Mumti alə Zədul-Mustəqnəi", 2/89). Vaxtından gec isə yalnız üzrlü səbəbə görə namaz qılmaq olar (yatıb qaldıqda, unutduqda, cərrahiyə əməliyyatında və s. bu kimi çox zəruri hallarda). Əbu Hureyrə (radıyəllahu anhu) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Namazını unudan xatırladığı zaman onu qılsın! Uca Allah buyurmuşdur: "Məni xatırlamaq üçün namaz qıl!" (Taha, 14)". (Səhih Muslim, 1558).
- Zəruri (düşməndən, vəhşi heyvandan və s. qorxu olduqda, xəstəlik, qibləni təyin edə bilməmək və s.) hallar istisna olmaqla qibləyə tərəf yönəlmək. Uca Allah buyurur: "Hara səfərə çıxsan, namaz qıldıqda üzünü Məscidulharama tərəf çevir! Çünki bu, sənin Rəbbindən gələn haqdır!" (əl-Bəqərə, 149).
- Niyyət. Niyyətin yeri qəlbdir, onu dil ilə tələffüz etmək isə bidətdir (dində yenilik). Peyğəmbərimiz (salləllahu aleyhi və səlləm) buyurmuşdur: "Bütün əməllər ancaq niyyətlərə görədir". (Səhih əl-Buxari, 1; Səhih Muslim, 4904).
Qeyd: Bu şərtlərdən biri pozulduqda, namaz da pozulur.