Nəyə görə hədislərdə ağılı işlətmək barədə heç nə deyilmir?

    19.05.2016
Kimdən: 
İ
Sual: 
Salamu aleykum.Quranda Allah neçə ayədə insanın ağlını işlətməsi ilə bağlı ayələr var.Misal üçün Yunus surəsi 100cü ayədə Allah ağlını işlətməyənin üstünə pislik yağdırır deyə ifadələr var.Lakin hədislərə baxdığımız zaman ağıl işlətməklə bağlı hədislər daha doğrusu rəvayətlər tapılmır.xahiş edirəm bu barədə geniş izahat verəsiz.
Cavab: 

Və aleykum Salam. Uca Allah ağıllarını işlətmədiyinə görə kafirləri qınayır, çünki onlar Allahın Ucalığını fikirləşmirlər. Quranda bu mövzulu ayələr çoxdur. Hədislərdə də həmçinin. Elm baədə olan hədislər buna sübutdur. Peyğəmbər (Allahın ona və ailəsinə salavatı və salamı olsun) buyurur: "Alimin abiddən (yalnız ibadət edəndən) olan üstünlüyü mə­­nim sizin ən aşağı olanınızdan üstünlüyü kimidir". Sonra Allah Elçisi (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: "Allah və Onun mələkləri, səma və yer əhli, hətta yu­vasındakı qarışqa və hətta balina belə insanlara xeyir öyrədənə salavat edir­lər". (ət-Tirmizi, 2685). 
"Kim elm öyrən­mək məq­sə­dilə yola çıxarsa, Allah onu Cənnətin yoluna yönəldər. Həqiqətən, mələk­lər elm tələb edəndən məmnun olduqları üçün qanadlarını yerə sərərlər. Göylərdə və yerdə olan hər kəs, hətta sudakı balıqlar belə alim üçün istiğfar edər (bağışlanma diləyər). Alimin abid (ibadət edən) üzərindəki üstünlüyü, ayın ulduzlar üzərindəki üstünlüyü kimidir. Şübhəsiz ki, alimlər peyğəmbər­lə­rin varisləridirlər. Peyğəmbərlər qızıl və gümüş miras qoymamışlar, on­ların miras qoyduqları yalnız elmdir. Kim onu (elmi) götürərsə, artıq tükənməyən bir pay götürmüş olar". (ət-Tirmizi, 2682).
"Kim hər hansı bir elm öyrədərsə, ona öyrətdiyi elmə əməl edənin savabı verilir və (bu elmə) əməl edənin savabından heç bir şey əskilmir". (İbn Məcəh, 240).
"Allahın yollarda dolaşıb Allahı yad edən insanları axtaran mələk­ləri vardır. Onlar Allahı yad edən bir camaat gördükləri zaman bir-birlərini çağırıb: "Axtardığınızın yanına gəlin!" - deyir­lər. Sonra onlar bu camaatı öz qanadları ilə dünya səmasına­dək əhatəyə alırlar. Elə həmin vaxt Rəbbi mələklərdən - (hər şeyi) onlardan daha yaxşı bildiyi halda - soruşur: "Qul­la­rım nə deyir­lər?" Mələklər: "Onlar Sənin şəninə təriflər deyir, Səni uca tutur, Səni həmd-səna ilə təqdis edir və Səni tərifləyirlər" - deyə cavab verirlər. Allah soruşur: "Məgər onlar Məni görüblərmi?" Mələk­lər deyirlər: "Xeyr, vallahi ki, onlar Səni görməyiblər!” Allah soruşur: "Bəs Məni görsəydilər, necə (olardı)?" Mələklər deyirlər: "Əgər onlar Səni görsəydilər, bundan da çox Sənə ibadət edər, Səni tərifləyər, Səni həmd-səna ilə təqdis edər və Sənin şənini uca tutardılar". Allah soruşur: "Onlar Məndən nə istəyirlər?” Mələk­lər deyirlər: "Onlar Səndən Cənnəti istəyirlər". Allah soruşur: "Mə­gər onlar Cənnəti görüblərmi?" Mələklər deyirlər: "Xeyr, ya Rəbb! Vallahi ki, onlar Cənnəti görməyiblər". Allah soruşur: "Bəs onu görsəydilər, necə (olardı)?" Mələklər deyirlər: "Əgər onu görsəydilər, daha əzmlə ona can atar, daha inadla onu diləyər və daha çox rəğbətlə onu arzulayardılar". Allah soruşur: "Onlar (Mənə) nə­dən sığınırlar?" Mələklər: "Cəhənnəm odun­dan" - deyir­lər. Allah soruşur: "Məgər onlar Cəhənnəmi görüblərmi?" Mələk­lər deyirlər: "Xeyr, ya Rəbb! Vallahi ki, onlar Cəhən­nəmi görmə­yiblər". Allah soruşur: "Bəs onu görsəydilər necə (olardı)?" Mələk­­lər deyirlər: "Əgər onu görsəydilər, ondan daha uzağa qaç­mağa çalışar və ondan daha çox çəkinərdilər!" Allah buyurur: "Şahid olun ki, Mən onları bağışladım!" Bu vaxt mələklərdən biri deyir: "Bu camaatın arasın­da olan filankəs onlarla (yoldaşlıq edən kimsələrdən) deyildir, sadəcə olaraq öz ehtiyacı üzündən ora gəlmişdir". Onda Allah buyurur: "Bunlar elə insanlardır ki, onlar­la oturub-duran adam bədbəxt olmaz". (əl-Buxari, 5929).
"Oturaraq Uca Allahı yad edən elə bir qövm yoxdur ki, onlar ayağa qalxdıqda belə deyilməsin: "Qalxın, Allah günahlarınızı bağış­lamış və günahlarınız savablarla əvəz edildi". (ət-Tabərani, "Mu'cəmul-Kəbir", 639, 5907).
"Kim xeyir öyrənmək və ya öyrətmək üçün səhər məscidə gedər­sə, ona tam bir həcc savabı verilər". (ət-Tabərani, "Mu'cəmul-Kəbir", 7346).
"Bizdən bir hədis eşidib onu olduğu kimi çatdıranın Allah üzünü ağ etsin! Ola bilsin ki, onu eşidən çatdırandan daha anlayışlı ol­sun!" (ət-Tirmizi, 2657). 
Həmçinin, oxuyun:
Hədislərə tabe olmağın vacibliyi

Teqlər: 
Paylaş: