Yetimlər haqda - əl-Bəqərə surəsi 220 - ci ayə

    14.08.2018
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

 
“...Səndən yetimlər haqqında soruşurlar. De: "Onlara yaxşılıq etmək xeyirlidir. Əgər onları öz işinizə qatırsınızsa, bilin ki, onlar sizin qardaşlarınızdır". Allah fəsad törədəni yaxşılıq edəndən ayırd edir. Əgər Allah istəsəydi, əlbəttə, sizi çətin vəziyyətə salardı. Şübhəsiz ki, Allah Qüdrətlidir, Müdrikdir

 
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ {وَلاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ} وَ {إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا} الآيَةَ انْطَلَقَ مَنْ كَانَ عِنْدَهُ يَتِيمٌ فَعَزَلَ طَعَامَهُ مِنْ طَعَامِهِ وَشَرَابَهُ مِنْ شَرَابِهِ فَجَعَلَ يَفْضُلُ مِنْ طَعَامِهِ فَيُحْبَسُ لَهُ حَتَّى يَأْكُلَهُ أَوْ يَفْسُدَ فَاشْتَدَّ ذَلِكَ عَلَيْهِمْ فَذَكَرُوا ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ {وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلاَحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ} فَخَلَطُوا طَعَامَهُمْ بِطَعَامِهِ وَشَرَابَهُمْ بِشَرَابِهِ.

 
Rəvayət edilir ki, İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Elə ki, Uca Allah “Yetimin malına, xeyirxah məqsəd istisna olmaqla, həddi-buluğa çatana qədər yaxın düşməyin” (əl-Ənam, 152) və “Həqiqətən, yetimlərin mallarını haqsızlıqla yeyənlərin yedikləri qarınlarında oda çevriləcək və onlar alovlu Cəhənnəmə girəcəklər” (ən-Nisa, 10) ayələri nazil etdi, kimin yanında yetim var idi, yeməyini yeməyindən, içkisini içkisindən ayırdı. Yetimin yeməyini, o yeyincəyə, ya da korlanıncaya qədər ayırıb saxlayırdılar. Bu onlara çətin gəldi, ona görə bunu Allahın Elçisinə - salləllahu aleyhi və səlləm - xəbər verdilər. Uca Allah bu ayəni nazil etdi: “Səndən yetimlər haqqında sual edənlərə söylə: “Onlar üçün yaxşılaşdırmaq xeyirlidir. Əgər onlarla birlikdə yaşayırsınızsa (birlikdə yeyib, içirsinizsə), onlar sizin qardaşlarınızdır”. (əl-Bəqərə 220). Bundan sonra yeməklərini (yetimin) yeməyinə, içkilərini isə içkisinə qatdılar”.
 
Əbu Davud, 2873; ən-Nəsai, 3669; əl-Bəzzər, 5065; əl-Hakim, 3184; 3239; əl-Beyhəqi “Sunənus-Suğra” 1805. əl-Albani həsən olduğunu bildirmişdir.

 
عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ لَمَّا نَزَلَ تَحْرِيمُ الْخَمْرِ قَالَ عُمَرُ اللَّهُمَّ بَيِّنْ لَنَا فِى الْخَمْرِ بَيَانًا شِفَاءً فَنَزَلَتِ الآيَةُ الَّتِى فِى الْبَقَرَةِ {يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ} الآيَةَ قَالَ فَدُعِىَ عُمَرُ فَقُرِئَتْ عَلَيْهِ قَالَ اللَّهُمَّ بَيِّنْ لَنَا فِى الْخَمْرِ بَيَانًا شِفَاءً فَنَزَلَتِ الآيَةُ الَّتِى فِى النِّسَاءِ {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَقْرَبُوا الصَّلاَةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى} فَكَانَ مُنَادِى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- إِذَا أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ يُنَادِى أَلاَ لاَ يَقْرَبَنَّ الصَّلاَةَ سَكْرَانُ فَدُعِىَ عُمَرُ فَقُرِئَتْ عَلَيْهِ فَقَالَ اللَّهُمَّ بَيِّنْ لَنَا فِى الْخَمْرِ بَيَانًا شِفَاءً فَنَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ {فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ} قَالَ عُمَرُ انْتَهَيْنَا.
 

Rəvayət edilir ki, Ömər ibn əl-Xəttab (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Şərab içməyi qadağan edən ayə nazil olmamışdan öncə Ömər (Allah ondan razı olsun) Allaha dua edərək dedi: “Ey Allahım! Bizə şərab barədə açıq-aydın bir qərar ver!” Bəqərə surəsindəki bu ayə nazil oldu: “Səndən sərxoşedici içki və qumar barəsində soruşurlar. De: “İkisində də həm böyük günah, həm də insanlar üçün mənfəət vardır”. (əl-Bəqərə, 219). Öməri (Allah ondan razı olsun) çağırdılar və bu ayəni ona oxudular. O yenə də Allaha dua edərək dedi: “Ey Allahım! Bizə şərab barədə açıq-aydın bir qərar ver!” Nisə surəsindəki bu ayə nazil oldu: “Ey iman gətirənlər! Sərxoş ikən nə dediyinizi anlayana qədər və cinsi əlaqədən sonra natəmiz olduğunuz halda, – yolda olan müsafirlər istisna olmaqla – qüsl edənədək namaza yaxınlaşmayın” (ən-Nisa, 43). Bundan sonra Allah Elçisinin - salləllahu aleyhi və səlləm - carçısı namaz zamanı: “Sərxoş olanlar namaza yaxın durmasınlar” – deyərək car çəkirdi. Öməri çağırdılar və bu ayəni ona oxudular. O yenə də Allaha dua edərək dedi: “Ey Allahım! Bizə şərab barədə açıq-aydın bir qərar ver!” Nəhayət bu ayə nazil oldu: “Siz buna son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 91). Ömər (Allah ondan razı olsun) dedi: “Artıq son qoyduq!”
 
Əbu Davud, 3672; ət-Tirmizi, 3049, 3255, 3325; əl-Beyhəqi “Sunənul-Kubra” 17101, 17786, “Sunənus-Suğra” 2654, 3400; Əhməd, 378, əl-Hakim, 3101, 7224; ət-Tabərani “Mucəmul-Əvsat” 1464. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.