əl-Ənfal surəsi 67 – 69 - cu ayələr

    12.04.2019
مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الْأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ * لَوْلَا كِتَابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ * فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
 
“Peyğəmbərə yer üzündə çoxlu kafir qırmayınca əsir götürmək yaraşmaz. Siz dünya mənfəətlərini istəyirsiniz, Allah isə axirəti qazanmağınızı istəyir. Allah Qüdrətlidir, Müdrikdir. Əgər Allah tərəfindən əzəldən yazılan bir hökm olmasaydı aldığınız fidyə müqabilində sizə böyük bir əzab toxunardı. Ələ keçirdiyiniz qənimətləri halal və təmiz olaraq yeyin və Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir”
 
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ، قَالَ : اسْتَشَارَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الآُسَارَى أَبَا بَكْرٍ فَقَالَ : قَوْمُكَ وَعَشِيرَتُكَ فَخَلِّ سَبِيلَهُمْ . فَاسْتَشَارَ عُمَرُ فَقَالَ : اقْتُلْهُمْ . قَالَ : فَفَدَاهُمْ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ {مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الأَرْضِ} إِلَى قَوْلِهِ {فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلاَلاً طَيِّبًا} قَالَ : فَلَقِيَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عُمَرَ قَالَ : كَادَ أَنْ يُصِيبَنَا فِي خِلاَفِكَ بَلاَءٌ.
 

Rəvayət edilir ki, İbn Ömər (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Allahın Elçisi - sallallahu aleyhi və səlləm - əsirlər barəsində Əbu Bəkrlə məsləhətləşdi. O dedi: “Ey Allahın Elçisi! Bu əsirlər hamısı bizim qar­daş­larımız, qohum-əqrəbalarımız və yaxınları­mız­dır. Mən təklif edirəm ki, fidyə alıb onları azad edək”. Allahın Elçisi - sallallahu aleyhi və səlləm - Ömərlə də məsləhətləşdi və o dedi: “Onların boynunu vur!” Allahın Elçisi - sallallahu aleyhi və səlləm - fidyə alıb onları azad etdi və Uca Allah bu ayələri nazil etdi: “Peyğəmbərə yer üzündə çoxlu kafir qırmayınca əsir götürmək yaraşmaz. Siz dünya mənfəətlərini istəyirsiniz, Allah isə axirəti qazanmağınızı istəyir. Allah Qüdrətlidir, Müdrikdir. Əgər Allah tərəfindən əzəldən yazılan bir hökm olmasaydı aldığınız fidyə müqabilində sizə böyük bir əzab toxunardı. Ələ keçirdiyiniz qənimətləri halal və təmiz olaraq yeyin…” (əl-Ənfal, 67-69). Ertəsi gün Allahın Elçisi – sallallahu aleyhi və səlləm - Ömərlə rast­laşdı və ona dedi: “Sənin məsləhətinə müxalif olduğumuz üçün (əsir­lə­rin müqabilində götürülmüş fidyəyə görə) az qala müsibətə düçar olacağdıq!”
    
əl-Hakim, 3270; İbn Kəsir “Təfsir” 4/89. əz-Zəhəbi və Muqbil səhih olduğunu bildirmişlər.
 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : لَمَّا كَانَ يَوْمُ بَدْرٍ تَعَجَّلَ النَّاسُ إِلَى الْغَنَائِمِ فَأَصَابُوهَا ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم : إِنَّ الْغَنِيمَةَ لَمْ تَحِلَّ لأَحَدٍ سُودِ الرُّءُوسِ غَيْرَكُمْ وَكَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَأَصْحَابُهُ إِذَا غَنِمُوا الْغَنِيمَةَ جَمَعُوهَا فَنَزَلَتْ نَارٌ مِنَ السَّمَاءِ فَأَكَلَتْهَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ هَذِهِ الآيَةَ : {لَوْلاَ كِتَابٌ مِنَ اللهِ سَبَقَ} إِلَى آخِرِ الآيَتَيْنِ.

 
Rəvayət edilir ki, Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Bədr döyüşündən sonra səhabələr çoxlu qənimət topladılar. Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - onlara dedi: “Sizdən əvvəlki ümmət­lərə döyüşdən qənimət götürmək halal olmamışdı. O zamanlar hər hansı bir peyğəmbər səhabələrilə birlikdə döyüşdən sonra qə­nimət toplayardılarsa, Allah göydən od endirər və bu qənimətləri məhv edərdi. Bu vaxt Uca Allah bu ayəni nazil etdi: “Əgər Allah tərəfindən əzəldən yazılan bir hökm olmasaydı aldığınız fidyə müqabilində sizə böyük bir əzab toxunardı. Ələ keçirdiyiniz qənimətləri halal və təmiz olaraq yeyin və Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir” (əl-Ənfal, 68-69)”.
 
ət-Tayəlisi “Musnəd” 2429, 2551; ət-Tirmizi, 3085, 3365; əl-Beyhəqi “Sunənul-Kubra” 12488, 13084; ən-Nəsəi “Sunənul-Kubra” 11209, 11145; İbn Cərir ət-Tabəri “Təfsir” 16301, 16378. əl-Albani və ət-Tirmizi səhih olduğunu bildirmişlər.
 

عَنْ خَيْثَمَةَ ، قَالَ : كَانَ سَعْدُ بْنُ أَبِي وَقَّاصٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، فِي نَفَرٍ فَذَكَرُوا عَلِيًّا فَشَتَمُوهُ ، فَقَالَ سَعْدٌ : مَهْلاً عَنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَإِنَّا أَصَبْنَا دُنْيَا مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ {لَوْلاَ كِتَابٌ مِنَ اللهِ سَبَقَ ، لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ} فَأَرْجُو أَنْ تَكُونَ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِ اللهِ سَبَقَتْ لَنَا . فَقَالَ بَعْضُهُمْ : فَوَاللَّهِ إِنَّهُ كَانَ يُبْغِضُكَ وَيُسَمِّيكَ الأَخْنَسَ . فَضَحِكَ سَعْدٌ حَتَّى اسْتَعْلاَهُ الضَّحِكُ ، ثُمَّ قَالَ : أَلَيْسَ قَدْ يَجِدُ الْمَرْءُ عَلَى أَخِيهِ فِي الأَمْرِ يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهُ ، ثُمَّ لاَ يَبْلُغُ ذَلِكَ أَمَانَتَهُ وَذَكَرَ كَلِمَةً أُخْرَى.

 
Rəvayət edilir ki, Xeysəmə demişdir: “Bir dəfə Səd ibn Əbu Vəqqas (Allah ondan razı olsun) camaat ara­sında olarkən onların Əli ibn Əbu Talibi (Allah ondan razı olsun) söydüklərini eşitdi və dedi: “Dayanın! Allah Elçisinin – sallallahu aleyhi və səlləm - səhabələrini söyməyin! Hə­qi­qətən, biz Allah Elçisi ilə - sallallahu aleyhi və səlləm - birlikdə dünyaya (qənimətə, var-dövlətə) sahib olduq. Uca Allah: “Əgər Allah tərəfindən əzəldən yazılan bir hökm olmasaydı aldığınız fidyə müqabilində sizə böyük bir əzab toxunardı” (əl-Ənfal, 68) ayəsini nazil etdi. Allah­dan istəyim budur ki, qoy dünya malı Allah tərəfindən bizə verilmiş rəhmət olsun!” Onlardan bəziləri dedilər: “Allaha and olsun ki, o (Əli ibn Əbu Talib) sənə nifrət edir və səni “fındıqburun” adlandırır!” Səd ibn Əbu Vəqqas onların bu sözünə doyunca güldük­dən sonra de­di: “Belə ki, iki qardaş arasında söz-söhbət ola bilər, lakin bu onların əmanətinə (dininə, etiqadına, qardaşlıq münasi­bətlərinə) xələl gətirməz!”

əl-Hakim, 3271. əl-Hakim və Muqbil səhih olduğunu bildirmişdir.