عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ ﷺ عَادَ رَجُلاً مِنْ وَعَكٍ كَانَ بِهِ فَقَالَ «أَبْشِرْ فَإِنَّ اللَّهَ يَقُولُ هِىَ نَارِى أُسَلِّطُهَا عَلَى عَبْدِى الْمُذْنِبِ لِتَكُونَ حَظَّهُ مِنَ النَّارِ» «...هِىَ نَارِى أُسَلِّطُهَا عَلَى عَبْدِىَ الْمُؤْمِنِ فِى الدُّنْيَا لِتَكُونَ حَظَّهُ مِنَ النَّارِ فِى الآخِرَةِ»
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Peyğəmbər - salləllahu aleyhi və səlləm - qızdırma xəstəliyinə tutulmuş bir adamı ziyarət etdi və dedi: “Sevin, çünki Allah buyurur: “O (qızdırma) Mənim atəşimdir. Cəhənnəm atəşindən bir payı olsun deyə, onu günahkar quluma göndərirəm!”[1] Digər rəvayətdə belə deyilir: “...Allah buyurur: “O (qızdırma) Mənim atəşimdir. Axirətdə atəşdən bir payı olsun deyə, Mən onu mömin quluma dünyada göndərirəm”.[2]
عَنْ أَبِى أُمَامَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إنَّ العَبْدَ إذا مَرِضَ أوْحى اللَّهُ إلى مَلائِكَتِهِ يا ملائكتي أنا قَيَّدْتُ عَبْدِي بقَيْدٍ مِنْ قُيُودِي فإنْ أقْبِضْهُ أغْفِرْ لهُ وإنْ أعافِهِ فجسد مغفور له لا ذنْبَ لهُ»
Əbu Uməmə[3] (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Həqiqətən, müsəlman qul xəstələndikdə Allah mələklərinə belə vəhy edir: “Ey mələklərim! Mən qulumu iplərimdən biri ilə bağladım. Əgər onun ruhunu alsam, onu bağışlayaram. Yox əgər onu sağaltsam, günahlarından təmizlənmiş olar!”[4]
عَنْ أَنَسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ إِذَا ابْتَلَى اللَّهُ الْعَبْدَ الْمُسْلِمَ بِبَلَاءٍ فِي جَسَدِهِ قَالَ لِلْمَلَكِ اكْتُبْ لَهُ صَالِحَ عَمَلِهِ الَّذِي كَانَ يَعْمَلُ فَإِنْ شَفَاهُ غَسَلَهُ وَطَهَّرَهُ وَإِنْ قَبَضَهُ غَفَرَ لَهُ وَرَحِمَهُ
Ənəs ibn Məlik (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Allah müsəlman bir qulunu bədənində olan bir bəla ilə sınağa çəkdikdə, mələyə belə buyurar: “Qulumun sağlam ikən etdiyi yaxşı əməlləri yaz!” Ona şəfa verərsə, bu bəla ilə günahlarını yuyar və onu təmizləyər. Canını aldıqda isə onu bağışlayar və rəhm edər“.[5]
عَنْ شَدَّادَ بْنَ أَوْسٍ فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عز و جل يَقُولُ «إِذَا ابْتَلَيْتُ عَبْدًا مِنْ عِبَادِي مُؤْمِنًا فَحَمِدَنِي و صبر عَلَى مَا بلَيْتُهُ فَإِنَّهُ يَقُومُ مِنْ مَضْجَعِهِ ذَلِكَ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ مِنْ الْخَطَايَا وَيَقُولُ الرَّبُّ عز و جل للحفظة إني أَنَا قَيَّدْتُ عَبْدِي هذا وَابْتَلَيْتُهُ فأجْرُوا لَهُ مَا كُنْتُمْ تُجْرُونَ لَهُ قبل ذلك من الأجر وَهُوَ صَحِيحٌ»
Şəddad ibn Aus[6] (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Mən Allah Elçisini - salləllahu aleyhi və səlləm - belə buyurarkən eşitdim: “Uca Allah buyurur: “Mömin bir qulumu bəlaya düçar etdikdə o, Məni həmd edərək düçar etdiyim bəlaya səbr etsə, yatağından anadan doğulduğu gündə olduğu kimi xətalardan (təmizlənərək) ayağa qalxar”. Uca Rəbb qoruyucu mələklərinə buyurur: “Həqiqətən, Mən bu qulumu əməl etməkdən saxlayıb bəlaya düçar etdim. Bundan əvvəl sağlam ikən (etdiyi əməllərə bərabər) yazdığınız əcr qədər onun üçün mükafat yazın!”[7]
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ «قال الله تبارك وتعالى: إِذَا ابْتَلَيْتُ عَبْدِي المُؤْمِنَ فَلَمْ يَشْكُنِي إِلَى عُوَّادِهِ أَطْلَقْتُهُ مِنْ إِسَاري ثُمَّ أَبْدَلْتُهُ لَحْمَاً خَيْراً مِنْ لَحْمِهِ وَدَماً خَيْراً مِنْ دَمِهِ ثُمَّ يَسْتَأْنِفُ الْعَمَلَ»
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Uca Allah buyurur: “Mömin bir qulumu bəlaya düçar etdikdə, onu ziyarət edənlərə Məndən şikayət etməzsə, onu əsarətimdən azad edərəm. Sonra onun ətini (əvvəlkidən) daha yaxşı ət ilə, qanını da daha yaxşı qan ilə dəyişdirərəm. Sonra o, (yenidən) əməl etməyə başlayar”.[8]
عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ إِذَا مَرِضَ الْعَبْدُ بَعَثَ اللَّهُ تَعَالَى إِلَيْهِ مَلَكَيْنِ فَقَالَ انْظُرَا مَاذَا يَقُولُ لِعُوَّادِهِ فَإِنْ هُوَ إِذَا جَاءُوهُ حَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ رَفَعَا ذَلِكَ إِلَى اللَّهِ عز و جل وَهُوَ أَعْلَمُ فَيَقُولُ لِعَبْدِي عَلَيَّ إِنْ تَوَفَّيْتُهُ أَنْ أُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَإِنْ أَنَا شَفَيْتُهُ أَنْ أُبْدِلَ لَهُ لَحْمًا خَيْرًا مِنْ لَحْمِهِ وَدَمًا خَيْرًا مِنْ دَمِهِ وَأَنْ أُكَفِّرَ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ
Ata ibn Yəsar[9] (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Bir qul xəstələndikdə Uca Allah onun yanına iki mələk göndərərək buyurur: “Onu ziyarət edənlərə nə söylədiyinə baxın!” (Ziyarət edənlər) onun yanına gəldikdə, o, Allaha həmd-səna etsə, mələklər - Allahın daha yaxşı bildiyi halda - bu (sözləri) Allaha yüksəldirlər. Allah buyurur: “Qulumu vəfat etdirəcəyim təqdirdə Cənnətə daxil edəcəyimi, sağaldacağım təqdirdə isə ətini daha yaxşı ət ilə, qanını da daha yaxşı qan ilə dəyişdirəcəyimi və günahlarını bağışlayacağımı Özümə vacib etdim”.[10]
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو قَالَ قَالَ النبي ﷺ مَا مِنْ مُسْلِمٍ يُصَابُ في جَسَدَهِ إِلاَّ أَمَرَ الله تَعَالَى الحَفَظَةَ اكْتُبُوا لِعَبْدِي في كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ مِنَ الْخَيْرِ مَا كانَ يَعْمَلُ مَادَامَ مَحْبُوساً في وِثَاقي
Abdullah ibn Amr (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Bədəninə xəstəlik üz vermiş elə bir müsəlman yoxdur ki, Uca Allah qoruyucu mələklərə belə buyurmasın: “Nə qədər ki, qulum Mənim qandalımdadır, ona hər gün - hər gecə (sağlam ikən) etdiyi xeyir əməlləri yazın!”[11]
عَن عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ يُحَدِّثُ عَنِ النَّبِىِّ ﷺ أَنَّهُ قَالَ «لَيْسَ مِنْ عَمَلِ يَوْمٍ إِلاَّ وَهُوَ يُخْتَمُ عَلَيْهِ فَإِذَا مَرِضَ الْمُؤْمِنُ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ رَبَّنَا عَبْدُكَ فُلاَنٌ قَدْ حَبَسْتَهُ. فَيَقُولُ الرَبُّ عز و جل اخْتِمُوا لَهُ عَلَى مِثْلِ عَمَلِهِ حَتَّى يَبْرَأَ أَوْ يَمُوتَ»
Uqbə ibn Amir (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Elə bir günün əməli yoxdur ki, o möhürlənməsin. Lakin mömin xəstələndiyi zaman mələklər: “Ey Rəbbimiz, filan qulunu əməldən saxladın!”- deyirlər. Uca Rəbb buyurur: “Sağalana və ya ölənə qədər (sağlam ikən etdiyi) əməlinin mislinin möhürünü vurun!”[12]
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا كَانَ عَلَى طَرِيقَةٍ حَسَنَةٍ مِنْ الْعِبَادَةِ ثُمَّ مَرِضَ قِيلَ لِلْمَلَكِ الْمُوَكَّلِ بِهِ اكْتُبْ لَهُ مِثْلَ عَمَلِهِ إِذَا كَانَ طَلِيقًا حَتَّى أُطْلِقَهُ أَوْ أَكْفِتَهُ إِلَيَّ
Abdullah ibn Amr (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Həqiqətən, gözəl bir tərzdə Allaha ibadət edən qul xəstələndikdə, Allah ona müvəkkil olan mələyə belə buyurur: “Onu (xəstəlikdən) azad edənə və ya ölənə qədər onun üçün (sağlam ikən) etdiyi əməllərə bərabər (savab) yaz!”[13]
عن أبي هريرة قال: إذا مرض العبد المسلم نودي صاحب اليمين أن أجر على عبدي صالح ما كان يعمل و يقال لصاحب الشمال: أقصر عن عبدي ما كان في وثاقي فقال رجل عند أبي هريرة : يا ليتني لا أزال ضاجعا فقال أبو هريرة : كره العبد الخطايا
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Müsəlman bir qul xəstə olduğu zaman sağındakı mələyə: “Qulum üçün sağlam ikən yazdığın yaxşı əməli yaz”- deyilir. Solundakı mələyə: “Xəstə olduğu müddətdə qulumun günahlarını yazma”- deyilir”. Əbu Hureyranın (Allah ondan razı olsun) yanında olan bir kimsə: “Kaş mən də daim xəstə olaydım”- dedikdə, Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun): “Qul günahları sevməz”- dedi”.[14]
[1] ət-Tirmizi, 2088, 2232. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
[2] İbn Macə, 3470, 3599. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
[3] Əbu Umamə Sudey ibn Əclan əl-Bəhili (Allah ondan razı olsun) Peyğəmbərin ﷺ səhabəsidir. Hicrətin 86-cı ilində 91 yaşında vəfat etmişdir.
[4] əl-Beyhəqi “Şuabul-İman” 9923. əl-Albani “Sahihul-Cəmius-Sağir”də (№ 1673) səhih olduğunu bildirmişdir.
[5] Əhməd, 13712, 13738. əl-Albani “Sahihut-Tərğib vət-Tərhib”də (№ 3422) həsən səhih olduğunu bildirmişdir.
[6] Şəddad ibn Əus əl-Ənsari t Peyğəmbərin ﷺ səhabəsidir. Hicrətin 58-ci ilində Qüdsdə vəfat etmişdir.
[7] ət-Tabərani “Mucəmul-Əvsat” 4709. əl-Albani “Sahihul-Cəmius-Sağir”də (№ 4300) həsən olduğunu bildirmişdir.
[8] əl-Beyhəqi “Sunənul-Kubra” 6340, 6786. əl-Albani “Sahihut-Tərğib vət-Tərhib”də (№ 3424) və “Sahihul-Cəmius-Sağir”də (№ 4301) səhih olduğunu bildirmişdir.
[9] Əbu Muhəmməd Ata ibn Yəsar əl-Mədəni (Allah ona rəhm etsin) tanınmış tabiin olmuşdur. Hicrətin 39-cu ilində anadan olmuş, hicrətin 102-ci ilində vəfat etmişdir.
[10] Malik, 1475, 3465. əl-Albani “Sahihut-Tərğib vət-Tərhib”də (№ 3431) həsən li-ğeyrihi adlandırıb.
[11] əl-Hakim, 1287. əl-Albani “Sahihul-Cəmius-Sağir”də (№ 5761) səhih olduğunu bildirmişdir.
[12] Əhməd, 16678, 17316, 17779; İbn Əbid-Dunyə “əl-Mərad vəl-Kəffərat” 12; ət-Tabərani “Mucəmul-Kəbir” 14201; əl-Bəğavi “Şərhus-Sünnə” 1428. əl-Albani “Sahihul-Cəmius-Sağir”də (№ 5432) və “Silsilətul-Əhədisis-Sahiha”da (№ 2193) səhih olduğunu bildirmişdir.
[13] Əhməd, 6895. əl-Albani “Sahihut-Tərğib vət-Tərğib”də (№ 3422) və “Mişkətul-Məsabih”də (№ 37, 1559) səhih olduğunu bildirmişdir.
[14] əl-Beyhəqi “Şuabul-İman” 9948; İbn Əbid-Dunyə “əl-Mərad vəl-Kəffərat” 14. Əbu Usamə Səlim ibn İyd əl-Hilali səhih olduğunu bildirmişdir. Bu rəvayətlərə əlavə olaraq bu hədisi də qeyd etmək olar: “Əbu Musa (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər ﷺ demişdir: “(Mömin) bəndə xəstələndiyi və ya səfərdə olduğu zaman ona evində, həm də sağlam olarkən etdiyi əməllərin savabı qədər savab yazılır” (əl-Buxari, 2996).