عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ «إِنَّ أَوَّلَ مَا يُسْأَلُ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَعْنِى الْعَبْدَ مِنَ النَّعِيمِ أَنْ يُقَالَ لَهُ أَلَمْ نُصِحَّ لَكَ جِسْمَكَ وَنُرْوِيكَ مِنَ الْمَاءِ الْبَارِدِ».
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - buyurmuşdur: “Şübhəsiz ki, Qiyamət günü Allahın bəndədən nemətlər barəsində ilk olaraq soruşacağı: “Sənin bədənini sağlam etmədimmi və səni sərin su ilə bəsləmədimmi?”- deməsidir”.[1]
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَعَنْ أَبِى سَعِيدٍ قَالاَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ «يُؤْتَى بِالْعَبْدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيَقُولُ اللَّهُ لَهُ أَلَمْ أَجْعَلْ لَكَ سَمْعًا وَبَصَرًا وَمَالاً وَوَلَدًا وَسَخَّرْتُ لَكَ الأَنْعَامَ وَالْحَرْثَ وَتَرَكْتُكَ تَرْأَسُ وَتَرْبَعُ فَكُنْتَ تَظُنُّ أَنَّكَ مُلاَقِىَّ يَوْمَكَ هَذَا قَالَ فَيَقُولُ لاَ. فَيَقُولُ لَهُ الْيَوْمَ أَنْسَاكَ كَمَا نَسِيتَنِى»
Əbu Hureyra və Əbu Səid (Allah onlardan razı olsun) rəvayət edirlər ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “Qiyamət günü bir qul (Allahın hüzuruna) gətiriləcək və Allah ona deyəcək: “Sənə qulaq, göz, mal və övlad vermədim? Həmçinin heyvanları və əkin yerlərini sənin ixtiyarına vermədim? Səni başqaları tərəfindən itaət olunan və qənimətin dörddə birini alan başçı təyin etmədimmi? Bu gün Mənimlə görüşəcəyini bilirdin?” O: “Xeyr!”- deyə cavab verəcək. Allah ona deyəcək: “Məni unutduğun kimi, bu gün Mən də səni unuduram”.[2]
عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺ: إِنِّي مُمْسِكٌ بِحُجَزِكُمْ عَنِ النَّارِ هَلُمَّ عَنِ النَّارِ، وَتَغْلِبُونَنِي تَقَاحَمُونَ فيه تَقَاحُمَ الْفَرَاشِ أو الْجَنَادِبِ، فَأُوشِكُ أَنْ أُرْسِلَ بِحُجَزِكُمْ وَأَنَا فَرَطكُمْ عَلَى الْحَوْضِ فَتَرِدُونَ عَلَيَّ مَعًا وَأَشْتَاتًا فَأَعْرِفَكُمْ بِسِيمَاكُمْ وَأَسْمَائِكُمْ كَمَا يَعْرِفُ الرَّجُلُ الْغَرِيبَةَ مِنَ الإِبِلِ فِي إِبِلِهِ، وَيُذْهَبُ بِكُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَأُنَاشِدُ فِيكُمْ رَبَّ العاليمن فَأَقُولُ: أي رَبِّ أُمَّتِي، فَيَقُولُ: يَا مُحَمَّدُ! إِنَّكَ لاَ تَدْرِي مَا أَحْدَثُوا بَعْدَكَ إنهم كَانُوا يَمْشُونَ بَعْدَكَ الْقَهْقَرَى عَلَى أَعْقَابِهِمْ، فَلاَ أَعْرِفَنَّ أَحَدَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَحْمِلُ شَاةً لَهَا ثُغَاءٌ فيُنَادِي: يَا مُحَمَّدُ يَا مُحَمَّدُ! فَأَقُولُ: لاَ أَمْلِكُ لَكَ شَيْئًا، قَدْ بَلَّغْتُكَ، فَلاَ أَعْرِفَنَّ أَحَدَكُمْ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَحْمِلُ بَعِيرًا لَهُ رُغَاءٌ فيُنَادِي: يَا مُحَمَّدُ يَا مُحَمَّدُ! فَأَقُولُ: لاَ أَمْلِكُ لَكَ شَيْئًا، قَدْ بَلَّغْتُكَ، فَلاَ أَعْرِفَنَّ أَحَدَكُمْ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَحْمِلُ فَرَسًا لَهُ حَمْحَمَةٌ ينادي: يَا مُحَمَّدُ يَا مُحَمَّدُ، فَأَقُولُ: لاَ أَمْلِكُ لَكَ شيئا قَدْ بَلَّغْتُكَ. فَلاَ أَعْرِفَنَّ أَحَدَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَحْمِلُ سِقَاءً مِنْ أَدَمٍ يُنَادِي: يَا مُحَمَّدُ يَا مُحَمَّدُ! فَأَقُولُ: لاَ أَمْلِكُ لَكَ شَيْئًا، قَدْ بَلَّغْتُكَ".
Ömər ibn əl-Xattab (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - demişdir: “(Qiyamət günü) mən sizin qurşağınızdan tutub Cəhənnəm odundan saxlayaraq bel deyəcəyəm: “Oddan bəri gəlin!” Siz də mənə məhəl qoymayıb kəpənəklər və ya şala cırcıramaları kimi odun içinə elə cumacaqsınız ki, mən də az qala qurşaqlarınızı buraxmış olacağam. Mən sizi hovuzun üzərində buraxacağam. Siz birlikdə və ayrı-ayrı mənim yanıma gətiriləcəksiniz. Bir insan dəvələrinin arasında yad dəvəni tanıdığı kimi mən də sizi simalarınızdan və adlarınızdan tanıyacağam. Siz sol tərəfə aparılacaqsınız. Mən sizdən ötrü aləmlərin Rəbbinə: “Ey Rəbbim, ümmətim!”- deyə yalvaracağam. O buyuracaq: “Ey Muhəmməd! Həqiqətən, sən bilmirsən ki, onlar səndən sonra nə yeniliklər etdilər. Onlar səndən sonra geriyə dönərək dal-dala getdilər”. Qiyamət günü mən sizdən (qoyunlarının zəkatını verməyərək boynunda) mələyən bir qoyunla gələn kimsəni tanımayacağam. O car çəkərək deyəcək: “(Kömək et,) ey Muhəmməd, ey Muhəmməd!” Mən deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə kömək edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim”. Habelə Qiyamət günü mən sizdən (dəvələrinin zəkatını verməyərək boynunda) nərildəyən bir dəvəsi ilə gələn kimsəni də tanımayacağam. O car çəkərək deyəcək: “(Kömək et,) ey Muhəmməd, ey Muhəmməd!” Mən də belə deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə kömək edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim”. Habelə Qiyamət günü mən sizdən (atlarının zəkatını verməyərək boynunda) kişnəyən bir atı ilə gələn kimsəni də tanımayacağam. O car çəkərək deyəcək: “(Kömək et,) ey Muhəmməd, ey Muhəmməd!” Mən də belə deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə kömək edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim”. Habelə Qiyamət günü mən sizdən dəridən tuluq gəzdirən kimsəni də tanımayacağam. O car çəkərək deyəcək: “Ey Muhəmməd, ey Muhəmməd!” Mən də belə deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə kömək edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim”.[3]
[1] ət-Tirmizi, 3358, 3683. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
[2] ət-Tirmizi, 2428, 2615. əl-Albani səhih olduğunu bildirmişdir.
[3] əl-Qadai “Musnəduş-Şihəb” 1050; İbn Həcər əl-Əsqaləni “əl-Mətalibul-Aliyyə” 2080. əl-Albani “Sahihut-Tərğib vət-Tərhib”də (№ 784) və “Silsilətul-Əhədisis-Sahiha”da (№ 2865) həsən səhih olduğunu bildirmişdir. Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər ﷺ demişdir: “(Qiyamət günü) dəvələr öz sahibinin yanına (dünyada) olduğundan daha gözəl görkəmdə gələcək. Əgər sahibi onlardan zəkat verməmişdirsə, onu ayaqlarının altına alıb tapdalayacaqlar. Həmçinin qoyunlar da öz sahibinin yanına (dünyada) olduğundan daha gözəl görkəmdə gələcək. Əgər sahibi onlardan zəkat verməmişdirsə, dırnaqları ilə onu tapdalayacaq və buynuzları ilə onu buynuzlayacaqlar. Bu heyvanların üzərindəki haqlardan biri də suvarıldıqları yerdə südünü sağmaq (və fağır-füqəraya verməkdir). Sizdən (qoyunlarının zəkatını) verməyən kimsə Qiyamət günü boynunda mələyən bir qoyunla gəlib deməsin: “(Kömək et,) ey Muhəmməd!” Çünki mən deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə kömək edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim.” Habelə boynunda nərildəyən bir dəvə ilə gəlib deməsin: “(Yardım et,) ey Muhəmməd!” Çünki mən deyəcəyəm: “Sənə heç bir şeylə yardım edə bilmərəm. Mən (Allahın hökmünü sənə) təbliğ etmişdim”. (əl-Buxari, 1402). Digər rəvayətdə bu əlavə vardır: “...Yaxud boynunda qızıl və gümüşlə gəlib deməsin ki: “Ya Rəsulullah, mənə yardım et!” Mən (cavabımda ona): “Sənə heç bir şeylə yardım edə bilmərəm. Mən sənə təbliğ etmişdim”– deyəcəyəm. Yaxud boynunda parıldayan bir paltarla gəlib deməsin ki: “Ya Rəsulullah, mənə yardım et!” Mən (cavabımda ona): “Sənə heç bir şeylə yardım edə bilmərəm. Mən sənə təbliğ etmişdim”– deyəcəyəm.” (əl-Buxari, 3073).