Cənnət və Cəhənnəm əhlinin bəzi sifətləri

    18.09.2018
عَنْ عِيَاضِ بْنِ حِمَارٍ الْمُجَاشِعِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ فِى خُطْبَتِهِ «أَلاَ إِنَّ رَبِّى أَمَرَنِى أَنْ أُعَلِّمَكُمْ مَا جَهِلْتُمْ مِمَّا عَلَّمَنِى يَوْمِى هَذَا كُلُّ مَالٍ نَحَلْتُهُ عَبْدًا حَلاَلٌ وَإِنِّى خَلَقْتُ عِبَادِى حُنَفَاءَ كُلَّهُمْ وَإِنَّهُمْ أَتَتْهُمُ الشَّيَاطِينُ فَاجْتَالَتْهُمْ عَنْ دِينِهِمْ وَحَرَّمَتْ عَلَيْهِمْ مَا أَحْلَلْتُ لَهُمْ وَأَمَرَتْهُمْ أَنْ يُشْرِكُوا بِى مَا لَمْ أُنْزِلْ بِهِ سُلْطَانًا وَإِنَّ اللَّهَ نَظَرَ إِلَى أَهْلِ الأَرْضِ فَمَقَتَهُمْ عَرَبَهُمْ وَعَجَمَهُمْ إِلاَّ بَقَايَا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَقَالَ إِنَّمَا بَعَثْتُكَ لأَبْتَلِيَكَ وَأَبْتَلِىَ بِكَ وَأَنْزَلْتُ عَلَيْكَ كِتَابًا لاَ يَغْسِلُهُ الْمَاءُ تَقْرَؤُهُ نَائِمًا وَيَقْظَانَ وَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِى أَنْ أُحَرِّقَ قُرَيْشًا فَقُلْتُ رَبِّ إِذًا يَثْلَغُوا رَأْسِى فَيَدَعُوهُ خُبْزَةً قَالَ اسْتَخْرِجْهُمْ كَمَا اسْتَخْرَجُوكَ وَاغْزُهُمْ نُغْزِكَ وَأَنْفِقْ فَسَنُنْفِقَ عَلَيْكَ وَابْعَثْ جَيْشًا نَبْعَثْ خَمْسَةً مِثْلَهُ وَقَاتِلْ بِمَنْ أَطَاعَكَ مَنْ عَصَاكَ. قَالَ وَأَهْلُ الْجَنَّةِ ثَلاَثَةٌ ذُو سُلْطَانٍ مُقْسِطٌ مُتَصَدِّقٌ مُوَفَّقٌ وَرَجُلٌ رَحِيمٌ رَقِيقُ الْقَلْبِ لِكُلِّ ذِى قُرْبَى وَمُسْلِمٍ وَعَفِيفٌ مُتَعَفِّفٌ ذُو عِيَالٍ - قَالَ - وَأَهْلُ النَّارِ خَمْسَةٌ الضَّعِيفُ الَّذِى لاَ زَبْرَ لَهُ الَّذِينَ هُمْ فِيكُمْ تَبَعًا لاَ يَتْبَعُونَ أَهْلاً وَلاَ مَالاً وَالْخَائِنُ الَّذِى لاَ يَخْفَى لَهُ طَمَعٌ وَإِنْ دَقَّ إِلاَّ خَانَهُ وَرَجُلٌ لاَ يُصْبِحُ وَلاَ يُمْسِى إِلاَّ وَهُوَ يُخَادِعُكَ عَنْ أَهْلِكَ وَمَالِكَ». وَذَكَرَ الْبُخْلَ أَوِ الْكَذِبَ «وَالشِّنْظِيرُ الْفَحَّاشُ». وَلَمْ يَذْكُرْ أَبُو غَسَّانَ فِى حَدِيثِهِ «وَأَنْفِقْ فَسَنُنْفِقَ عَلَيْكَ»

 
İyad ibn Himər əl-Mucəşii (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Bir gün Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - xütbəsində belə buyurdu: “Rəbbim mənə əmr etdi ki, Onun mənə öyrətdiyi şeylərdən bilmədiyinizi sizə bu gün öyrədim. Allah buyurur: “Quluma bəxş etdiyim malın hamısı halaldır. Şübhəsiz ki, Mən bütün qullarımı hənif (Tək Allahı qəbul edən insanlar) olaraq yaratdım. Sonra şeytanlar qullarımın yanına gəlib onları öz dinlərindən uzaqlaşdır­dılar. Mənim onlara halal buyurduğum nemətləri haram etdilər və onlar haqqında heç bir dəlil-sübut nazil etmədiyim şeyləri Mənə şərik qoşma­larını əmr etdilər. Allah yer əhalisinə nəzər saldı və Kitab əhlindən (Tək-Allahlıq etiqadında) qalmış kimsələr istisna olmaqla (yer üzərindəki­lərin) ərəbinə də, əcəminə də qəzəbi tutdu. Uca Allah buyurdu: “Mən səni, həm sənin özünü imtahan etmək, həm də sənin vasi­tənlə (qullarımı) imtahana çəkmək üçün göndərdim və sənə su ilə silinməz (yəni qəlblər­də hifz olunan) Kitab nazil etdim. Onu yuxuda və oyaq ikən oxuyursan”. Allah mənə Qureyşi yandırma­ğımı əmr etdi. Mən dedim: “Ey Rəbbim! Onlar mənim başımı əzərlər və onu qurd-quşa yem edərlər”. Allah buyurdu: “Onlar səni çıxartdıqları kimi, sən də onları oradan çıxart. Onlarla döyüş, Biz sənə yardım edərik. (Allah yolunda) xərclə, sonra Biz də sənə əvəzini verəcəyik. Bir ordu göndər, Biz də (onun) beş mislini göndərərik. Sənə itaət edənlərlə birlikdə sənə üsyan edənlərə qarşı döyüş”. Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm - buyurdu: “Cənnət əhli üç qismdir; Çoxlu sədəqə verməyə və adilliyə müvəffəq olmuş hakim; Həmçi­nin, bütün yaxınlarına qarşı kövrək qəlbli və rəhmli olan insan; Bir də ailə sahibi olan iffətli müsəlman”. Sonra buyurdu: “Cəhənnəm əhli də beş qismdir; Xoşagəlməz əməl­lər­dən çəkindirəni olmayan və sizdən heç birini­zin malına və əhlinə tabe olmayan zəif bir şəxs; tamahkar xain; bir fürsət tapan kimi xəyanət edən; səhər-axşam sənə hiylə gəlmək istəyən şəxs”. (Həm­çi­nin, Allah Elçisi - salləllahu aleyhi və səlləm) paxıllığı yaxud yalanı, “əş-Şənzir və əl-Fəhhaşı”[1] da xatırlatdı”.[2]

 
[1] Pis əxlaqı olan və çirkin söz danışan.
[2] Muslim, 2865, 5109, 7386.