əl-Bəri sözü var edən, xəlq edən deməkdir. əl-Bəri hər şeyi icad edən, hər şeyi xəlq edəndir. əl-Bəri olan Allah, məxluqlarını fərqli yaradan və onları bir-birinə uyğun olaraq qurandır. Uca Allah buyurur:
“Yeddi göyü təbəqələr şəklində quran Odur. Sən Mərhəmətli Allahın yaratdığında qətiyyən bir uyuşmazlıq tapmazsan. Bir başını qaldırıb göyə diqqət yetir, heç onda bir çat görürsənmi?" (əl-Mülk, 3).
əz-Zahir sözü aydın olan, həmçinin yardım edən, qalib gələn deməkdir. əz-Zahir olan Allah hər şeydən uca və hər şeyə qalib gələndir. Ondan üstün heç nə yoxdur.
əl-Batin sözü isə əz-Zahir sözünün tam əksidir. əl-Batin sözü gizli olan deməkdir. əl-Batin olan Allah bütün məxluqlara eyni dərəcədə yaxın olan, hər şeyin iç üzünü biləndir. əl-Batin bütün sirləri, gizli olan işləri dəqiqliyi ilə biləndir. Allahın əz-Zahir və əl-Batin adları Qurani-Kərimdə bir dəfə zikr edilir. Uca Allah buyurur:
əl-Avvəl sözü birinci, əvvəl olan deməkdir. əl-Avvəl olan Allah başlanğıcı olmadığı halda hər şeydən əvvəl olandır. Nə Ondan əvvəl, nə də Onunla yanaşı heç bir şey mövcud olmamışdır.
əl-Axir sözü isə əl-Avvəl sözünün tam əksidir. əl-Axir sonu olmadığı halda axırıncı, əbədi olandır. əl-Axir hər şey məhv olandan sonra əbədi qalandır. Uca Allah buyurur: “Yer üzündə olan hər kəs ölümə məhkumdur. Ancaq Rəbbinin əzəmətli və kəramətli Üzü əbədidir” (ər-Rahmən, 26-27).
Allahın əl-Avvəl və əl-Axir adları Qurani-Kərimdə bir dəfə zikr edilir. Uca Allah buyurur:
Şəhid sözü şahid deməkdir. Bəzi alimlər şəhidə belə deyilməsinin səbəbini onun Allahın nemətlərinə şahid olması ilə əlaqələndirirlər. Şəhid Allaha iman gətirən və Allahın yolunda döyüşərək öldürülən şəxsdir. Bu ən üstün şəhidlik mərtəbəsidir. Lakin şəhidlik bununla bitmir. Başqa növ şəhidlər vardır ki, Peyğəmbər sallallahu aleyhi və səlləm öz hədislərində onlar haqqında xəbər vermişdir.
Mərhəmətli və Rəhmli Allahın adı ilə!
1. Məgər Biz sənin üçün köksünü açmadıqmı?
2. Yükünü səndən götürmədikmi?
3. Onlar belini bükürdü.
4. Biz adını sənə görə ucaltmadıqmı?
5. Sözsüz ki, hər çətinliyin ardınca asanlıq gəlir.
6. Sözsüz ki, hər çətinliyin ardınca asanlıq gəlir.
7. İşlərini qurtaran kimi Allah yolunda çalış!
8. Ancaq Rəbbinə üz tut!
əl-Vədud sözü sevən, arzu edən deməkdir. Allahın əl-Vədud adı Qurani-Kərimdə iki dəfə zikr edilir. Uca Allah Qurani-Kərimdə Şueyb peyğəmbərin öz qövmünə belə buyurduğunu xəbər verir: “Rəbbinizdən bağışlanma diləyin, sonra Ona tövbə edin. Həqiqətən, Rəbbim Rəhmlidir, Sevəndir (əl-Vədud)!” (Hud, 90).
əs-Səmi´ sözü eşidən deməkdir. Uca Allah bəndələrinin gizli və aşkar danışıqlarını eşidir. Allahın əs-Səmi´ adı Qurani-Kərimdə qırx beş dəfə zikr edilir. Uca Allah buyurur: “Həqiqətən, özlərinə bir dəlil gəlmədən Allahın ayələri barəsində mübahisə edənlərin ürəklərində böyüklük iddiasından başqa bir şey yoxdur. Onlar heç vaxt buna çatmayacaqlar. Sən Allaha sığın! Həqiqətən, O, Eşidəndir, Görəndir” (Ğafir, 56).
İmanın azalması problemi müsəlmanlar arasında geniş yayılmışdır və tez-tez bu cür şikayətlər edilir: "ibadəti həvəssiz edirəm", "günahdan əl çəkə bilmirəm", "dua edə bilmirəm" və s. Bu problem qəlblə bağlıdır, "qəlb" sözü isə ərəb dilində "təqallub" ("dəyişmə") sözündən götürülmüşdür. Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: "Qəlbin qəlb adlandırılmasının səbəbi çox dəyişkən olmasıdır (təqallub). Qəlbin məsəli ağaca ilişib qalmış quş lələyinin məsəli kimidir. Külək onu ora-bura çevirir". (Əhməd, 4/408).
Uca Allah buyurur: “Onlara Nuhun əhvalatını oxu. Bir zaman o, öz qövmünə demişdi: "Ey qövmüm! Əgər aranızda qalmağım və Allahın ayələrini xatırlatmağım sizə ağır gəlirsə, mən Allaha təvəkkül edirəm. Allaha qoşduğunuz şəriklərlə birləşib sözü bir yerə qoyun, sonra da işinizi aşkarda görün. Bundan sonra mənə qarşı bacardığınızı edin və mənə möhlət verməyin. Əgər üz çevirsəniz, bilin ki, mən sizdən heç bir mükafat istəmirəm. Mənim mükafatım ancaq Allahdadır. Mənə müsəlmanlardan olmaq əmr edilmişdir".