Yetim qızları himayə edən haqda - ən-Nisa surəsi 127 - ci ayə

    13.11.2018
وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا

 
“Səndən qadınlar barəsində hökm (verməyini) istəyirlər. De: “Onlar barəsində və həmçinin Kitabda sizə oxunan ayələrdə özlərinə müəyyən edilmiş mirası verməyərək evlənmək istədiyiniz yetim qızlar, zəif uşaqlar və yetimlərlə ədalətlə rəftar etməyiniz haqqında hökmü sizə Allah verir. Siz nə yaxşılıq edirsinizsə, şübhəsiz ki, Allah onu bilir”.
 

أَخْبَرَنِى عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى {وَإِنْ خِفْتُمْ أَنْ لاَ تُقْسِطُوا فِى الْيَتَامَى} . فَقَالَتْ يَا ابْنَ أُخْتِى ، هَذِهِ الْيَتِيمَةُ تَكُونُ فِى حَجْرِ وَلِيِّهَا ، تَشْرَكُهُ فِى مَالِهِ وَيُعْجِبُهُ مَالُهَا وَجَمَالُهَا ، فَيُرِيدُ وَلِيُّهَا أَنْ يَتَزَوَّجَهَا ، بِغَيْرِ أَنْ يُقْسِطَ فِى صَدَاقِهَا ، فَيُعْطِيَهَا مِثْلَ مَا يُعْطِيهَا غَيْرُهُ ، فَنُهُوا عَنْ أَنْ يَنْكِحُوهُنَّ ، إِلاَّ أَنْ يُقْسِطُوا لَهُنَّ ، وَيَبْلُغُوا لَهُنَّ أَعْلَى سُنَّتِهِنَّ فِى الصَّدَاقِ ، فَأُمِرُوا أَنْ يَنْكِحُوا مَا طَابَ لَهُمْ مِنَ النِّسَاءِ سِوَاهُنَّ . قَالَ عُرْوَةُ قَالَتْ عَائِشَةُ وَإِنَّ النَّاسَ اسْتَفْتَوْا رَسُولَ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم - بَعْدَ هَذِهِ الآيَةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ {وَيَسْتَفْتُونَكَ فِى النِّسَاءِ} قَالَتْ عَائِشَةُ وَقَوْلُ اللَّهِ تَعَالَى فِى آيَةٍ أُخْرَى {وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ}  رَغْبَةُ أَحَدِكُمْ عَنْ يَتِيمَتِهِ حِينَ تَكُونُ قَلِيلَةَ الْمَالِ وَالْجَمَالِ قَالَتْ فَنُهُوا أَنْ يَنْكِحُوا عَنْ مَنْ رَغِبُوا فِى مَالِهِ وَجَمَالِهِ فِى يَتَامَى النِّسَاءِ ، إِلاَّ بِالْقِسْطِ ، مِنْ أَجْلِ رَغْبَتِهِمْ عَنْهُنَّ إِذَا كُنَّ قَلِيلاَتِ الْمَالِ وَالْجَمَالِ .

 
Rəvayət edilir ki, Urva ibn Zubeyr Aişədən (Allah ondan razı olsun) Uca Allahın: “Yetim qızlara qar­şı əda­lətli olma­yacağınızdan qorxur­sunuzsa...” (ən-Nisa, 3) ayəsi barəsində so­ruş­du. Aişə (Allah ondan razı olsun) dedi: “Bacı oğlu, bu (ayədə bəhs edilən) yetim qız hamisinin hima­yəsi altındadır və hamisi onun malına şərikdir. Özü də qızın həm malına, həm də özünə gözü düşüb. Hamisi onunla evlənmək istəyir, lakin onun mehrini in­saf­la, (evlənmək istəyən) kimsənin (aldığı) qıza verdiyi kimi mehr vermək­dən boyun qaçırır. Belələrinə yetim qızlarla evlənmək qadağan edilmişdir. An­caq (mehr xüsusunda) ədalətlə hərəkət edərək və bu qızlara adətən qadın­lara ve­rilən mehrin ən yaxşısını verərək onlarla evlənə bilərlər. Əks təqdirdə on­la­ra bu qız­lardan başqa xoşlarına gələn (halal) qadın­larla ev­lənmək əmr olunur”.
Urva davam edərək rəvayət edir ki, Aişə (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Bu ayədən sonra insanlar Pey­ğəm­bərdən - salləllahu aleyhi və səlləm - qadınlar barəsində fətva istədilər və Allah (bu ayəni) nazil etdi: “Sən­dən qadınlar barəsində hökm (verməyini) istəyirlər...” (ən-Nisa, 127). Aişə (davam edib) dedi: “Bu ayənin davamında: “evlən­mək istədiyiniz” sözü, birinizin, hi­mayəsi altında olan, malı az olub özü də çox gözəl olmayan yetim qızla ev­lənmək istəyi olmadığı mənasını verir. Odur ki, (kişilərə) himayə­lə­rində olan yetim qızların malına və gözəlliyinə görə onlarla evlənmək qada­ğan edil­mişdir. Çünki əgər bu qızların malı az olsaydı, özləri də gözəl olma­say­dılar, (bu himayədarlar) onlarla evlənməzdilər. Ancaq (mehr xüsu­sunda) əda­lətlə hərəkət etsələr (onlarla) evlənə bilərlər”.
 
əl-Buxari, 2494, 4574; Muslim, 5335, 7713; Əbu Davud, 2070; əl-Beyhəqi “Sunənul-Kubra”  13589, 14184.