ən-Nəhl surəsi 75 – 76 - cı ayələr

    24.04.2019
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبْدًا مَمْلُوكًا لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَمَنْ رَزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ * وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلَاهُ أَيْنَمَا يُوَجِّهْهُ لَا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ

 
“Allah, heç bir şeyə gücü çatmayan və başqasının malı olan bir kölə ilə, dərgahımızdan özünə verdiyimiz gözəl ruzidən gizli və aşkar xərcləyən kimsəni məsəl çəkdi. Heç onlar eyni ola bilərlərmi? Həmd Allaha məxsusdur, lakin onların çoxu bunu bilmir. Allah eləcə də iki kişi barəsində məsəl çəkdi; onlardan biri laldır, heç bir şeyə gücü çatmır və öz ağasına bir yükdür. Onu hara yollasa, xeyirlə qayıtmaz. Məgər doğru yolda olub ədalətli işlər görməyi əmr edən bir kimsə ilə belə bir adam eyni ola bilərmi?”
 

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، فِي قَوْلِهِ: {ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْدًا مَمْلُوكًا} قَالَ: " نَزَلَتْ فِي رَجُلٍ مِنْ قُرَيْشٍ وَعَبْدِهِ، وَفِي قَوْلِهِ: {مَثَلاً رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لاَ يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ} إِلَى قَوْلِهِ: {وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ} قَالَ: " هُوَ عُثْمَانُ بْنُ عَفَّانَ " قَالَ: " وَالأَبْكَمُ الَّذِي أَيْنَمَا يُوَجَّهُ لاَ يَأْتِ بِخَيْرٍ، ذَاكَ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ، كَانَ عُثْمَانُ يُنْفِقُ عَلَيْهِ وَيَكْفُلُهُ وَيَكْفِيهِ الْمَئُونَةَ، وَكَانَ الآخَرُ يَكْرَهُ الإِسْلاَمَ وَيَأْبَاهُ وَيَنْهَاهُ عَنِ الصَّدَقَةِ وَالْمَعْرُوفِ، فَنَزَلَتْ فِيهِمَا ".

 
Rəvayət edilir ki, İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) “Allah eləcə də iki kişi barəsində məsəl çəkdi...” (ən-Nəml, 75 - 76) ayəsi haqda demişdir: “(Bu ayə) Qureyş qəbiləsindən olan bir kişi və onun quluna aid nazil olmuşdur: “Allah eləcə də iki kişi barəsində məsəl çəkdi; onlardan biri laldır, heç bir şeyə gücü çatmır və öz ağasına bir yükdür. Onu hara yollasa, xeyirlə qayıtmaz. Məgər doğru yolda olub ədalətli işlər görməyi əmr edən bir kimsə ilə belə bir adam eyni ola bilərmi?”- ayəsin­də isə misal çəkilən iki kişidən biri Osman ibn Əffan, digəri də onun lal köləsidir ki, göndərildiyi yerdən xeyirlə qayıtmazdı. O zaman Osman himayədarlıq edərək onu yaşayış üçün zəruri olan bütün şeylərlə təmin edir və ona kifayət qədər qayğı göstərir­di. Köləsi isə İslama pis münasibət bəsləyib onu inkar edir və hət­ta Osmanı da sədəqə verib yaxşı işlər görməkdən çəkindirir­di. Odur ki, bu ayə onlar barəsində nazil oldu”.

 

ət-Tabəri “Cəmiul-Bəyən” 21945; İbn Kəsir “Təfsir” 4/589; əs-Suyuti “Durrul-Mənsur” 9/87; İbn Əbu Hatim “Təfsir” 13460. Muqbil, Ali Nasr və əl-Hilali həsən olduğunu bildirmişlər.