əl-Əhzab surəsi 5 - ci ayə

    08.05.2019
ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آبَاءَهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَمَوَالِيكُمْ وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَلَكِنْ مَا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا

 
“Oğulluğa götürdüyünüz uşaqları öz atalarının adları ilə çağırın. Bu, Allah yanında daha ədalətlidir. Atalarını tanımasanız, onlar sizin din qardaşlarınız və yaxınlarınızdır. Səhvən etdiyiniz əməllərdə sizə heç bir günah yoxdur. Lakin qəlbinizin qəsdlə etdiyi işlərdən ötrü sizə günah var. Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir”
 

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّ زَيْدَ بْنَ حَارِثَةَ مَوْلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَا كُنَّا نَدْعُوهُ إِلاَّ زَيْدَ ابْنَ مُحَمَّدٍ حَتَّى نَزَلَ الْقُرْآنُ {ادْعُوهُمْ لآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ}

 
Abdullah ibn Ömər (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Uca Allah: “Oğulluğa götürdüyünüz uşaqları öz atalarının adları ilə çağırın. Bu, Allah yanında daha ədalətlidir…” (əl-Əhzab, 5) ayəsini nazil edənə qədər biz Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm – oğulluğa götürdüyü Zeyd ibn Harisəni Zeyd ibn Muhəmməd adı ilə çağırırdıq”.
 
əl-Buxari, 4782; Əhməd, 5479.
 

عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ أَبَا حُذَيْفَةَ بْنَ عُتْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ بْنِ عَبْدِ شَمْسٍ ، وَكَانَ مِمَّنْ شَهِدَ بَدْرًا مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم تَبَنَّى سَالِمًا ، وَأَنْكَحَهُ بِنْتَ أَخِيهِ هِنْدَ بِنْتَ الْوَلِيدِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ وَهْوَ مَوْلًى لاِمْرَأَةٍ مِنَ الأَنْصَارِ ، كَمَا تَبَنَّى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم زَيْدًا ، وَكَانَ مَنْ تَبَنَّى رَجُلاً فِى الْجَاهِلِيَّةِ دَعَاهُ النَّاسُ إِلَيْهِ وَوَرِثَ مِنْ مِيرَاثِهِ حَتَّى أَنْزَلَ اللَّهُ {ادْعُوهُمْ لآبَائِهِمْ} إِلَى قَوْلِهِ {وَمَوَالِيكُمْ} فَرُدُّوا إِلَى آبَائِهِمْ ، فَمَنْ لَمْ يُعْلَمْ لَهُ أَبٌ كَانَ مَوْلًى وَأَخًا فِى الدِّينِ ، فَجَاءَتْ سَهْلَةُ بِنْتُ سُهَيْلِ بْنِ عَمْرٍو الْقُرَشِىِّ ثُمَّ الْعَامِرِىِّ - وَهْىَ امْرَأَةُ أَبِى حُذَيْفَةَ - النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا كُنَّا نَرَى سَالِمًا وَلَدًا وَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ مَا قَدْ عَلِمْتَ فَذَكَرَ الْحَدِيثَ .

 
Aişə (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - Zeydi oğulluğa götürdüyü kimi Pey­ğəm­bərlə - sallallahu aleyhi və səlləm - birlikdə Bədrdə iştirak etmiş Əbu Huzeyfə ibn Utbə ibn Rabia ibn Abduşəms də ənsardan olan bir qadının köləlikdən azad etdiyi Salimi oğul­luğa götürmüş və onu qardaşı qızı Hind bint Vəlid ibn Utbə ibn Rabia ilə ev­lən­dirmişdi. Cahiliyyə dövründə bir adam kimisə oğulluğa götürərdisə, in­san­lar uşağın həmin adamın oğlu olduğunu iddia edər və onun qoyub get­di­yi mirasdan oğulluğuna da pay düşərdi. Nəhayət, Allah (bu ayəni) nazil et­di: “(Oğulluğa götürdüyünüz uşaqları) öz atalarının adları ilə çağırın. Bu, Allah yanında da­ha ədalətlidir. Atalarını ta­nı­ma­sanız, onlar sizin din qar­daş­la­rınız və yaxınlarınızdır” (əl-Əhzab, 5). Beləliklə də, oğulluğa götürülən kimsələri öz atalarının adı ilə çağırmağa başladılar, atalarının kim olduğu bilinməyən kim­sələri isə yaxın adam və din qardaşı hesab etdilər. O vaxt Əbu Huzeyfə ibn Utbənin həyat yoldaşı Səhlə bint Suheyl ibn Amr əl-Quraşi əl-Amiri Pey­ğəm­bərin - sallallahu aleyhi və səlləm - yanına gəlib dedi: “Ey Allahın Elçisi, biz Salimin oğlumuz ol­du­ğu­nu güman edirdik. İndi isə Allah bu xüsusda sənə bildiyin bu ayəni nazil et­di...”.
 
əl-Buxari, 4000, 5088; Abdur-Razzəq “Musannəf” 13885-13887; Əbu Davud, 2061.