islamın əsasları

Əgər insan bir az düşünsə, onu yaradan, ona qabiliyyətlər bəxş edən qüvvənin Uca Allah olduğunu anlayar. İnsanın ən ümdə vəzifəsi öz Yaradanını tanımaqdır. Yaradanı tanımadan Ona iman gətirmək mümkün deyildir. Düzgün iman əldə etməyə can atan hər bir kəs elmə yiyələnməlidir. Əgər biz kainatda olan varlıqlar; günəş, ay, planet, ulduz, gecə, gündüz, külək, yağış, insan, heyvan və bitkilər haqqında fikirləşsək, şübhə etmədən bu varlıqların hamısının bir Yaradanı olması nəticəsinə gələrik. Yaradılışda olan hər bir ünsür yaradanın qabiliyyətinə işarə edir.

Rəvayət edilir ki, Ənəs demişdir: “Muhəmməd - ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun - bizə belə rəvayət etmişdir: “Qiyamət günü insanların arasına çaxnaşma düşəcək. Nəhayət, onlar Adəmin yanına gəlib deyəcəklər: “Ey Adəm! Rəbbinin yanında bizdən ötrü havadarlıq et (şəfaətçi ol)!” Adəm deyəcək: “Mən buna layiq deyiləm. Lakin siz İbrahimin yanına gedin. Həqiqətən, o, Mərhəmətli Allahın ən sevimli dostudur.” Sonra onlar İbrahimin yanına gələcəklər. İbrahim deyəcək: “Mən buna layiq deyiləm. Lakin siz Musanın yanına gedin.

Bildiyimiz kimi imanın altı əsası vardır. Bunlar - Allaha, Onun mələklərinə, kitablarına, elçilərinə, Axirət gününə, qədərin xeyrinə və şərinə qəti inanmaqdır. Hər bir müsəlman bu altı əsasa iman gətirməlidir. Allahın peyğəmbərlərinə və elçilərinə iman gətirmək bu əsaslardan biri hesab olunur. Uca Allah buyurur: “Peyğəmbər Rəbbi tərəfindən ona nazil edilənə (Qurana) iman gətirdi, möminlər də (iman gətirdilər). Hamısı Allaha, Onun mələklərinə, kitablarına və elçilərinə iman gətirdilər. (Onlar dedilər): “Biz Onun elçiləri arasında fərq qoymuruq!” (əl-Bəqərə, 285).

Peyğəmbər – ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun – İslamın və imanın əsaslarına dair məşhur hədisdə Cəbrailin: “Mənə iman haqqında xəbər ver!” – buyruğuna belə cavab vermişdir: “(İman) Allaha, Onun mələklərinə, kitablarına, elçilərinə, Axirət gününə, qədərin xeyrinə və şərinə qəti inanmaqdır.” Müsəlman bu altı əsasa iman gətirmədikcə, həqiqi mömin ola bilməz. Hər bir müsəlman Uca Allahın insanları doğru yola yönəltmək və Onun rizasını qazanmaq üçün onlara ilahi kitablar göndərdiyinə iman gətirməlidir.

Uca Allah müqəddəs Quranı nazil etməklə insanlara böyük lütf və mərhəmət göstərmişdir. Quran yaradılmış məxluq deyildir. O, Allahın kəlamı, peyğəmbərliyin şəhadətnaməsi və sonuncu ilahi vəhydir. Quran özündən əvvəlki ilahi kitabları təsdiq etmiş, həmin ilahi kitablarda buyurulan qanunları ləğv etmiş, sonuncu və ən kamil ilahi qanunları bərqərar etmişdir.

Uca Allah tövbə edən qullarını sevir. O buyurur: "Şübhəsiz ki, Allah tövbə edənləri də, təmizlənənləri də sevir". (əl-Bəqərə, 222).
Uca Allah insanları tövbə etməyə çağırır və tövbələri qəbul edəcəyini vəd edir. Hud peyğəmbər öz qövmünə belə demişdir: "Ey qövmüm! Rəbbinizdən bağışlanma diləyin, sonra da Ona tövbə edin ki, göydən sizə bolluca yağış yağdırsın və gücünüzü daha da artırsın. Günahkarcasına üz çevirməyin". (Hud, 52).

Allahın Peyğəmbəri salləllahu aleyhi və səlləm demişdir: “Sizdən əvvəlki ümmətlərdən bir kişi doxsan doqquz adam öldürdü. Dünyada ən çox bilənin kim olduğunu soruşdu və ona bir rahibi göstərdilər. Onun yanına gəlib belə dedi: “Mən doxsan doqquz adam öldürmüşəm”. Həmçinin, soruşdu: “Buna tövbə varmı?” O dedi: “Xeyr!” Həmin adam rahibi də öldürərək bununla sayı yüzə tamamladı. Sonra dünyada ən çox bilənin kim olduğunu soruşdu və ona bir alimi göstərdilər. Onun yanına gəlib yüz adam öldürdüyünü dedi. Həmçinin, soruşdu: “Buna tövbə varmı?” O dedi: “Bəli!

İnsanlar öz yaradılışlarının şahidləri olmadıqları halda onun haqqında necə danışa bilərlər?! Uca Allah Qurani Kərimdə əzəli həqiqətlər haqqında danışır və insanı haqqı dinləməyə çağırır: "Quran oxunduğu zaman onu dinləyin və susun ki, bəlkə sizə rəhm olunsun" (əl-Əraf, 204). Uca Allah insanın yaradılışı haqqında xəbər verərək buyurur: “Ey insanlar!

Bəzi insanlar hesab edirlər ki, təbiət kainatın tabe olduğu qanunlardır. Müasir elm adamları bu fikiri dəstəkləyirlər. Onlar belə deyirlər: “Kainat, hətta xırda şeylərə qədər hadisələri idarə edən qanunlara tabedir. Kainatdakı bütün hadisələr bu qanunlara əsasən baş verir. O, dəqiq və xətasız, uzun müddət işləyən və qurmağa ehtiyacı olmayan saata bənzəyir.” Onlar əslində “Kainatı kim yaratmışdır?” sualına cavab vermirlər: Onlar kainatın mövcud olması və onun qanunlarının necə işləməsi haqqında danışırlar.

Qurani Kərimdə Uca Allah öz bəndələrinə yaxın olduğunu, hətta insana onun şah damarından daha yaxın olduğunu bildirir. Allah mərhəmətli və lütfkar olduğuna görə Öz bəndələrini eşidib onların çağırışına cavab verəcəyini vəd edərək belə buyurur: "Qullarım səndən Mənim barəmdə soruşsalar, Mən onlara yaxınam, Mənə yalvaranın duasını yalvardığı vaxt qəbul edərəm. Qoy onlar da Mənim çağırışımı qəbul edib Mənə iman gətirsinlər ki, doğru yola yönələ bilsinlər" (əl-Bəqərə, 186).